Økonomisk hjelp
— No er det mange som ynskjer å bli med. Men me heldt litt igjen. Det er andre organisasjonar her også. Men dei er ikkje så progressive og nytenkande som oss, seier sekretæren.
— Mennene stør oss i dette. Dei ser at det me gjer betyr mykje både for oss og samfunnet. Er eg seint ute og ikkje rekk heim for å lage mat, så er det mannen min som koker mat, seier ho og smiler.

Då dei starta organisasjonen var ei av dei viktige sakene å få på plass eit berekraftig nærmiljø. Området her var sterkt råka av borgarkrigen. Det var landminer i åkrane, brønnane var forgifta, måtte gjerast reine og byggast om, og folk hadde stor gjeld og måtte få hjelp med økonomien.

Får eigedomspapir
Mange som hadde eigd jord før krigen hadde mista jorda og hadde ikkje papir på eigarskap.

— Folk visste ikkje kven som eigde kva, og nokon ville ta meir jord enn det dei hadde før krigen. Borgarkrigen øydela så mykje for oss, seier Gunawathi. 

— Det var tilgangen til vår eiga jord og papir på at me eigde den som var viktig å få på plass først. Me er bønder. Utan jord kan me verken tene pengar eller ha eit arbeid å gå til. Dette var den viktigaste jobben og den første saka me tok i gang med. Me brukte eit år på denne saka. No har alle fått papir på jorda dei eig, fortel organisasjonens leiar, Kiriyage Chandrawathi.

Rydde landminer
Det neste var å få hjelp til å rydde landminer.

— Det var eit skremmande og farleg arbeid. Eg fann ni miner på min gard. Eg brukte hakke for å rydde,  det var livsfarleg, seier eit av medlemmene. 

Praten går lystig på terrassen heime hjå leiaren. Ho serverer te, kjeks og sjølvdyrka bananar. Ein katt dukkar svolten opp. Kraftige vindkast røskar i bananpalmane og ristar godt i trea med papaya. I hagen veks prydplantar som til dømes Coleus – ein plante som også dekorerer norske heimar. 

Dei har fått til mykje og har endra samfunnet her.  

(Saka held fram under bileta)

Reint vatn til alle
— Mange her har hatt store problem med nyrene. Vi fann ut at årsaka var at drikkevatnet ikkje var reint og at det hadde altfor store verdiar av fluor. Som landsbyorganisasjon kunne me gå til styresmaktene med denne saka. Resultatet er at no får kvar familie 20 liter reint drikkevatn gratis, kvar dag. I tillegg blei det sett i gang eit arbeid med å reinske og rydde i brønnar som vart øydelagde under krigen, fortel Gunawathi. 

Landsbyen Kulekada er eit fattig område, isolert og langt frå ein større tettstad. 
— Me visste ikkje kva me kunne krevje, og heller ikkje korleis og kvar me kunne framsetje krava våre. Me var redde for å snakke. Men dette har endra seg. Vi har lært korleis me skal fremje sakene våre og stå opp for oss sjølv, seier leiaren, Kiriyage Chandrawathi.. 

Tilbake til skulen
— Ei anna av sakene me har arbeida med har vore å finne born som har droppa ut av skulen og hjelpe dei tilbake. Så langt har me hjelpt tre born med det, fortel Gunadasage Chandima, eit av styremedlemmane i organisasjonen. Ho meiner fattigdom og foreldre som ikkje forstår kor viktig utdanning er, er årsak til at dei tek borna sine ut av skulen for å arbeide, passe born, eller sende dei til eit kloster der dei blir munkar i ein periode.

Endre haldningar 
— Me held også informasjonsmøte om vald mot kvinner og barneekteskap. Det har gjort at dette er redusert i området, seier Chandima. 

Ein gong i månaden er det møte. Då blir det spart pengar, lån, gjeve ut nye lån, og ein går gjennom lånesøknader. Gruppa har også ein sosial konto til disposisjon for å hjelpe familiar som treng hjelp.

Betyr mykje
—  Eg har ikkje ord for kor mykje dette har betydd for oss. Det har endra både oss og samfunnet vårt og gjeve oss tru på at me kan få til mykje. 
Som fattigfolk har me ikkje tilgang til vanleg bank. Gjennom vår orgamisasjon får me tilgang til pengar og kan låne utan pant. På mindre enn ein time kan eg låne 100 000 – 200 000 rupi. I dagens situasjon etter Covid-pandemien, med politisk uro i landet vårt og krigen i Ukraina — som har utløyst sterkt inflasjon og stor prisauke — er det dette som kan berge oss. Landsbyorganisasjonen vil være livbøyen vår gjennom denne krisa. Me skal klare oss, seier kvinnene i Kulekada.

Tekst og foto: Egil Mongstad